Krawężniki trawników i obramowania rabat ułatwiają pielęgnację ogrodu, ponieważ pozwalają uniknąć odcinania trawnika i utrwalają w ogrodzie ustaloną w projekcie formę. Krawężniki nie muszą być ukształtowane płasko. Za pomocą stopnia prowadzącego na przykład od tarasu do trawnika często osiąga się wyrazistszy efekt przestrzenny. O wiele za rzadko projektuje się stopnie, które dzielą trawnik na różne płaszczyzny. Jeżeli zamiast krawężnika wokół rabaty zbuduje się murek, powstanie z tego rabata wzniesiona, na której dobrze rosną wrażliwe rośliny, a oprócz tego jej obramowanie jest dobrym miejscem do siedzenia. Jeżeli rabata jest obramowana tylko z trzech stron, gleba zsuwa się w stronę pozbawioną krawężnika, tworząc ukośną skarpę, którą można wspaniale obsadzić atrakcyjnymi roślinami.
Płoty mają zastosowanie przede wszystkim jako ogrodzenie działki oraz osłona przed niepożądanymi spojrzeniami sąsiadów i nieproszonymi gośćmi. Jako przegroda dzieląca poszczególne strefy ogrodu albo dekoracyjna osłona przed wiatrem. Mogą one także uatrakcyjnić wygląd ogrodu. Wybór rodzaju płotu, materiału, z którego jest on wykonany, a także jego koloru zależy w dużym stopniu od otoczenia i architektury budynku. Dom na wsi – z szachulcowymi ścianami i kryty strzechą – powinien być ogrodzony niezbyt wysokim płotem z drewnianych sztachet obrośniętych groszkiem pachnącym. Natomiast biały płot pasuje do murowanego z cegieł i zaopatrzonego w białe okiennice jednorodzinnego domu na peryferiach miasta. Wysokość każdego płotu zależy od indywidualnych potrzeb właściciela ogrodu.
Nieważne czy płot wykonamy z drewna, kutego żelaza, wikliny, bambusa albo stali szlachetnej płot służy za przesłonę, czy tylko za ogrodzenie – w każdym wypadku powinien on harmonijnie współgrać ze stylem ogrodu i wraz z roślinami stać się jego częścią.
Projekt: Na naszym przykładowym planie trawnik jest teraz obramowany krawężnikiem i podniesiony o jeden stopień w stosunku do tarasu. Basen w obrębie tarasu ma wyglądać jak mała fontanna i jest otoczony murkiem o wysokości 45cm. Odcinki gęstego żywopłotu dzielą ogród na mniejsze sektory. Teraz jednym spojrzeniem nie da się ogarnąć ogrodu.
U góry: Misternie wykuty z żelaza płot służy do pnącej róży za trejaż.
Pośrodku: Lakierowana na szaro palisada z drewnianych pali o różnorodnej średnicy i stopniowanej wysokości tworzy piękne tło dla kwitnących roślin.
U dołu po lewej: Rustykalny płot z drewnianych sztachet w wiejskim ogrodzie otaczają floksy i róże.
U dołu po prawej: Płot pleciony z wikliny, doskonale zasłania i chroni przed wiatrem oraz tworzy urocze tło dla roślin.
Mury.
Otoczone murem ogrody, oglądane z zewnątrz, zawsze mają w sobie coś tajemniczego i wzbudzają naszą ciekawość. Ogród pozostaje w ukryciu i pobudza naszą fantazję. Mury – w większym stopniu niż inne elementy ogrodu – tworzą przestrzenie o architektonicznym wyrazie.
Mury od pewnej wysokości zasłaniają widok oraz chronią przed wiatrem i hałasem, gromadzą ciepło i dzięki temu także w chłodne wieczory mogą zapewniać przyjemną temperaturę. Wysokie mury stanowią dobrą ochronę i stwarzają poczucie odosobnienia i bezpieczeństwa nawet w samym środku ruchliwego miasta. Mogą służyć za tło urozmaiconej roślinności, może z nich z pluskiem wypływać woda wprost do pobliskiego zbiornika albo można je ozdobić jakimś obiektem sztuki. Mury powinny być harmonijne i naturalnie wtapiać się w ogród, by nie wyglądały w nim jak obce ciało, lecz stanowiły jego urozmaicenie. Należy przy tym uwzględnić następujące kryteria:
-Materiał, z którego jest wykonany mur musi pasować do ogólnego tła,
-Wysokość i grubość muru powinny być proporcjonalne w stosunku do całego projektu.
-Mur powinien być zintegrowany z ogrodem za pomocą roślinności.
Niskie mury tworzą bariery lub ogrodzenia, różnicują głębię lub podkreślają różnice poziomów w ogrodzie, tworzą tarasy na skarpach. Mogą służyć za murki do siedzenia, zmieniać rabaty płaskie w rabaty podwyższone albo pozwalać wodzie spływać po różnych płaszczyznach. Z punktu widzenia techniki budowlanej niskie murki są o wiele mniej skomplikowane niż wysokie i przy projektowaniu ogrodu dają więcej swobody.
Mury z kamienia naturalnego można budować z kamieni ciętych, płytowych lub łamanych. Wybór wielkości kamieni zależy od pożądanego efektu: na trwały mur o charakterze rustykalnym należy użyć mniej intensywnie obrabianego kamienia; krótki, często skręcający, mocno zafugowany murek w nowoczesnym ogrodzie miejskim najlepiej zbudować z kamienia ciętego na poręczne kawałki. Aby mur wyglądał atrakcyjnie, kolor i wielkość kamieni muszą harmonizować ze sposobem spoinowania. Zasadniczo do ogrodu lepiej pasuje kamień występujący w najbliższej okolicy niż egzotyczna skała. Jeżeli jednak chodzi nam o stworzenie w ogrodzie określonej atmosfery, musimy także dopasować do niej odpowiedni materiał. Na przykład wszelkie żółtawe piaskowce doskonale harmonizują z ogrodami w stylu śródziemnomorskim, granity natomiast lepiej pasują do stylu azjatyckiego.
Klinkier względnie cegła są tworzywem z mniej lub bardziej wypalonej gliny. Mają różnorodną barwę i strukturę; od twardej i gładkiej po porowatą i piaszczystą. W handlu dostępne są w kolorach od jasnożółtego, przez wszystkie odcienie czerwonobrunatnego aż po szary i brązowy. Mury klinkierowe wyglądają przytulnie i dobrze harmonizują z ogrodem. Jeżeli chce się znaleźć kamień, który pasuje do już istniejącej zabudowy, należy zwrócić uwagę nie tylko na jego wielkość i strukturę, lecz także na to, czy w stanie wilgotnym ma on taką samą barwę jak w stanie suchym.
Beton jest najbardziej wielostronny ze wszystkich używanych do budowy murów materiałów. Umożliwia on budowę prawie każdego kształtu. Gdy mur jest wykonywany z betonu przygotowywanego na miejscu (tzn najpierw ściany się szaluje, a potem wlewa beton), jego powierzchnię można zaopatrzyć w najrozmaitsze struktury, które wyłonią się z powierzchni szalunku. Mury betonowe ponadto mogą być tynkowane, malowane albo obkładane kamieniem naturalnym lub klinkierem. W handlu dostępne są różne gotowe elementy murów betonowych.
Pod względem konstrukcyjnym mury są pracochłonne: wymagają odpowiedniej wielkości fundamentu albo połączeń narożnych do zapewnienia stabilności oraz w wypadku większej długości wąskich szczelin dylatacyjnych, żeby przy niewielkich spadkach terenu w murze nie pojawiły się napięcia i rysy. Jeżeli mur ma być zbudowany pod starymi drzewami, należy dokładnie sprawdzić, czy możliwe jest wykopanie rowu pod fundament bez uszkadzania ich korzeni. Gdy istnieje niebezpieczeństwo ich silnego uszkodzenia, można rozważać osadzenie muru na wytrzymałym statycznie fundamencie punktowym.
U góry: Mur ceglany otacza ogród w mieście i stanowi konieczną ochronę przytulnego kącika wypoczynkowego.
Pośrodku: Kosze szańcowe, tzw. gabiony, są to wypełnione kamieniami kosze z siatki stalowej. Znajdują one coraz częściej zastosowanie w nowoczesnych ogrodach.
Po prawej: Na tle białego muru z betonu pięknie odznaczają się miękkie formy miskantu chińskiego. Mur zaznacza również granicę działki.
Żywopłoty i furtki
Żywopłoty są tworzone z żywych roślin i dlatego przy ich projektowaniu należy uwzględniać warunki stanowiska. Sprawdza się na przykład, czy korzenie będą miały wystarczająco dużo miejsca. Czy roślin otrzymają dosyć światła i wody, czy może będą rosnąć w cieniu i w sąsiedztwie korzeni starych drzew? Jak silne jest nasłonecznienie całego żywopłotu? Oprócz tego już na etapie planowania należy pomyśleć o tym, że żywopłot zwykle dwa razy w roku się przycina. W tym celu należy więc zaplanować nie tylko czas, ale także miejsce, do którego można usunąć obcięte gałęzie. Chociaż u nas zasadzenie żywopłotu na granicy działki nie wymaga zgody sąsiada, uprzejmie będzie, jeśli poinformujemy go o swoim zamiarze. W końcu on także ma prawo do zaplanowania swojego ogrodu. Jeżeli żywopłot ma oddzielać od siebie dwie działki, dla lepszej ochrony zaleca się wcześniejsze założenie ogrodzenia z siatki drucianej. Zaletą takiego rozwiązania jest między innymi to, że nasz pies nie będzie niszczył rabat sąsiada. Z czasem siatka staje się niewidoczna, gdyż przykrywa ją żywopłot .
Typowe rośliny żywopłotowe, jak choćby cis, buk, ligustr, grab albo bukszpan, charakteryzują się osobliwą cechą: nawet po silnym przycięciu wypuszczają ze starego drewna nowe pędy, silnie rozrastają się i zazieleniają. Tej zdolności nie mają tak popularne u nas żywotniki, cyprysiki i świerki. Musza być one często i regularnie przycinane, jeżeli chce się je na trwałe utrzymać w dobrej formie.
Prawie do każdego stylu ogrodu pasuje określony rodzaj furtki. W starych ogrodach przyklasztornych spotykamy furtki w kształcie gotyckich łuków, wejścia do ogrodów azjatyckich strzegą magicznie wyglądające, okrągłe bramy księżycowe. W ogrodach arabskich łuki bram są zakończone szpicami, a obrośnięte różami łuki furtek wiejskich ogrodów witają gości ich zapachem.
Furtka w ogrodzie może spełniać najróżniejsze funkcje. Przede wszystkim chroni wejście na działkę przed intruzami i wpuszcza do ogrodu tylko pożądanych gości. Furtka na tyłach ogrodu nie pozwala dzieciom albo psom wychodzić bez opieki na zewnątrz. Furtka znajdująca się w obrębie ogrodu może oddzielać placyk do zabawy od ogrodu wodnego; służy zatem jako środek bezpieczeństwa. Może także mieć czystko dekoracyjne zastosowanie i służyć za ozdobę. Otwarta furtka ogrodowa działa jak zaproszenie i zachęca do przechadzki po ogrodzie. Często z doboru materiałów i powiązania ich z roślinami można odczytać, dokąd furtka prowadzi. Sam jej wygląd opowiada jakąś historię.
Pod względem wielkości, kształtu, użytego materiału i koloru furtka lub brama powinny zawsze pasować do ogrodzenia, otoczenia i architektury budynku i tworzyć z nimi jedność. W wielu wypadkach osiąga się to przez dobieranie kolorów albo silniejsze i staranniejsze wyeksponowanie szczegółów. Ozdobne łuki przy płotach, żywopłotach czy murach, obsadzone pnącymi różami lub dzikim winem dodatkowo wzmacniają wrażenie gościnności.
Furtki w wysokich płotach, murach lub żywopłotach można zaprojektować dwuczęściowo, żeby po otworzeniu górnej części furtki mieć widok na ulicę albo móc porozmawiać „przez płot” z sąsiadem. Oprócz tego furtka w ogrodzeniu powinna spełniać określone wymogi bezpieczeństwa. Przede wszystkim nie może się otwierać na zewnątrz działki. Następnie powinna być dostatecznie szeroka, by bez problemu mógł przez nią przejechać wózek inwalidzki, taczka , czy kosiarka. W niektórych wypadkach konieczne jest nawet zainstalowanie dwuskrzydłowej bramy. Przy codziennym użytkowaniu otwiera się tylko jedno jej skrzydło, a gdy zajdzie potrzeba drugie skrzydło stwarza szerszy dostęp do ogrodu. W każdym razie należy zwrócić uwagę, żeby furtka w zasłaniającej widok ścianie także ten widok zasłaniała.
Po lewej: Biała drewniana furtka harmonizuje z oknami i wskazuje wejście do ogrodu.
U dołu: Ogród jest otoczony żywopłotem grabowym, grządki są natomiast obramowane żywopłotem bukszpanowym. Żywopłoty wraz z roślinami tworzą harmonijną całość.
U góry: Zamknięte drewniane drzwi w wysokim murze nie wpuszczają do ogrodu nieproszonych gości i zasłaniają widok na ulicę.
