Ponieważ większość domów jest zdominowana przez linie proste, zaplanowany prostoliniowo ogród w nieskomplikowany sposób dopasowuje się do budynku. Zakładając, że proporcje, materiał i rośliny są dobrze do siebie dobrane, taki ogród może wyglądać atrakcyjnie przez cały rok.
W prawie wszystkich epokach i kulturach znajdujemy ogrody o prostoliniowej lub prostokątnej budowie. Czy to klastyczne ogrody antyku, orientalne ogrody seraju czy stare ogrody przyklasztorne, wszędzie napotykamy te podstawowe elementy kompozycyjne. Za pomocą prostych przejrzystych linii i powierzchni można tworzyć zróżnicowane typy ogrodów.
Fundamentem angielskich ogrodów wiejskich z ich bujną roślinnością bylinową, takich jest te w Sissinghurst, Great Dixter lub Tintinhull, są projekty prostoliniowe o przejrzystej strukturze. Ogrody te nie wyglądają wcale sztywno i surowo. Proste linie są poprzerywane roślinami, a prostoliniowe żywopłoty, które tworzą ściany ogrodowych kwater, służą za tło malowniczym kompozycjom kwiatowym.
Na tych ogrodach wzoruje się wiele nowoczesnych ogrodów przydomowych. Prostoliniowo wycięte płaszczyzny trawników otaczają rabaty z bylinami, np. z przywrotnikiem lub trawami ozdobnymi. Takie ogrody wyglądają zachęcająco, radośnie i wcale nie sztywno czy surowo.
W klasycznych ogrodach wiejskich z ich przecinającymi się pod kątem prostym osiami komunikacyjnymi i strzyżonymi żywopłotami z bukszpanu przejrzyste formy stwarzają pewien ład i równoważą bujną różnorodność szaty roślinnej. Na niewielkiej przestrzeni wyrastają obok siebie kwiaty, rośliny lecznicze i zioła przyprawowe, drzewa owocowe zacieniają grządki, a wszelkiego rodzaju warzywa rosną w równych rządkach. Te struktury nie tracą swojego uroku nawet zimą, kiedy na wielu roślinach szron pokrywa ich wyschnięte kwiatostany i owoce. Na tle śniegu wyraźniej odcinają się proste linie żywopłotów i ścieżek i jednocześnie mocniej uwidacznia się kontrast między tym, co linearne i uporządkowane, a tym, co chaotyczne i nieuporządkowane. Przede wszystkim dzięki temu kontrastowi ukształtowany prostoliniowo ogród ma interesujący i urozmaicony wygląd.
Podzielony ściśle symetrycznie rzut architektoniczny jest najlepszym rozwiązaniem w wypadku małych ogrodów lub dziedzińców wewnętrznych. Jest on ukształtowany przez mury, płaszczyzny chodnika i strzyżone rośliny. Różnorodność gatunków roślin, ich barw i kształtów jest tutaj mniej pożądana. Taka aranżacja może mieć dużo uroku, zwłaszcza gdy powierzchnia mieszkalna leży nieco wyżej niż ogród.
W wypadku ogrodu na planie prostokąta pomocna jest siatka tworząca z linii szkielet, który może być wykorzystany do lepszej orientacji. Architektura budynku zwykle określa, do czego odnoszą się linie tej siatki. Punktami odniesienia mogą być na przykład: przybudówka albo cofnięta linia zabudowy w fasadzie. Gdy mamy do czynienia z takimi elementami, za podstawę bierze się szerokość budynku i dzieli ją odpowiednio do układu okien na równomierne segmenty. W ten sposób tworzy ścisły związek między budynkiem a ogrodem. Ścieżki mogą prowadzić do drzwi, taras odnosi się do położonego na tyłach domu salonu, a kącik wypoczynkowy z miejscami w ogrodzie tworzy przeciwwagę tarasu dachowego.
Projekt: Linie w ogrodzie przebiegają równolegle do domu i do granic działki. Wyraźnie odnoszą się do architektury domu i miejskiego otoczenia. Od strony pokoju dziennego znajduje się płaszczyzna, być może basen albo rabata z wysokimi roślinami, takiej samej szerokości co okno. Przylegający do budynku taras łączy boczną niszę z ogrodem.
Po lewej: Obsadzony bylinami ogród w pełni kwitnienia. Strukturę nadają mu prostoliniowe żywopłoty z bukszpanu.
U dołu: Z cienia spoglądamy na zawieszony nad wodą drewniany taras, który zachęca do opalania się. Proste materiały i płaskie rabaty stwarzają atmosferę spokoju.
