Rodzaje sadzonek
Sadzonki najczęściej kojarzą się z delikatnymi wierzchołkami roślin, które obcinamy i ukorzeniamy w podłożu. Jeśli jednak mamy zamiar na serio zająć się rozmnażaniem roślin, musimy się nauczyć, jak pobierać sadzonki z różnych części roślin.
Istnieje wiele rodzajów sadzonek, a pobiera się je nie tylko z różnych części roślin, ale też z roślin w różnym wieku. W zależności od gatunku możemy z powodzeniem wyhodować nową roślinę z kawałka pędu, z liścia bądź z korzenia.
• Sadzonki pędowe możemy podzielić w zależności od stopnia zdrewnienia. Rozróżniamy sadzonki zielne słabo zdrewniałe, półzdrewniałe i zdrewniałe.
• W przypadku sadzonek zdrewniałych rozróżniamy sadzonki cięte prosto, z piętką i z kawałkiem starego drewna.
• Główny pęd niektórych roślin tropikalnych, na przykład difenbachii, to tzw. centralna bambusowa łodyga, która nigdy nie ulega zdrewnieniu. Z takich roślin pobieramy sadzonki pędowe, ale postępujemy z nimi inaczej aniżeli ze zwykłymi sadzonkami pędowymi.
• Sadzonki liściowe można podzielić na: sadzonki z liści z ogonkami, z liści z naciętymi nerwami, z pociętych liści wsadzonych pionowo oraz z liści o równoległym unerwieniu.
• Sadzonki korzeniowe to po prostu fragmenty korzenia, zdolne do wytworzenia zdrowego systemu korzeniowego oraz części naziemnej.
Tkanka merystematyczna
Sadzonki ukorzeniają się, a nawet wytwarzają zupełnie nowe rośliny, ponieważ każda roślina zawiera tak zwaną tkankę merystematyczną, zwaną także tkanką twórczą. Składa się ona z komórek, których podstawową funkcją jest wzrost, dzielenie się, różnicowanie i wytwarzanie tkanek roślinnych wszystkich innych typów. Z tkanki merystematycznej zbudowany jest na przykład zarodek rośliny w nasieniu. W zależności od tego, w którym miejscu znajduje się tkanka merystematyczna, powstaną z niej korzenie, pędy, liście lub kwiaty. W korzeniach tkanka merystematyczna ulokowana jest w wierzchołku wzrostu (merystem wierzchołkowy) oraz w miazdze (merystem boczny, który odpowiada za przyrost korzenia na grubość). Merystem wierzchołkowy znajdziemy też w wierzchołku pędu i w węzłach. U większości roślin każdy pąk, który tworzy się w węźle, może się przekształcić w nowy pęd. Jednak proces zwany dominacją wierzchołkową sprawia, że większość pąków bocznych pozostaje w stanie uśpienia, czyli nie jest aktywna. Dzieje się tak, ponieważ w stożku wzrostu, znajdującym się na szczycie pędu głównego, produkowane są auksyny. Ten roślinny hormon utrudnia wzrost innych pędów poza głównym. Jeśli ułamiemy czubek pędu, to usuwamy stożek wzrostu wraz z auksynami, a wtedy zaczynają się rozwijać pąki boczne. Zaczynają też wytwarzać własne auksyny, aby stłumić wzrost pąków znajdujących się poniżej. Rośliny drzewiaste mają także fellogen (tkanka żywa) — merystem, który znajduje się tuż pod korą. Jest on odpowiedzialny za przyrost kory. Natomiast w głębszych strukturach pędu, pomiędzy drewnem a łykiem, znajduje się miazga — tkanka, która jest odpowiedzialna za przyrost pędu na grubość. Innym rodzajem merystemu jest kalus — tkanka twórcza regenerująca, która tworzy się w miejscu zranienia. Gdy pobieramy sadzonkę zaczyna ona rosnąć. Nowe korzenie, pędy i liście tworzą sie właśnie z tkanki merystematycznej — kalusa, miazgi i merystemu wierzchołkowego, znajdującego się w węzłach. Jednak nie każda część rośliny jest w takim samym stopniu zdolna do wytworzenia nowej rośliny. Dlatego najlepsze efekty uzyskamy, pobierając z rośliny, którą chcemy rozmnożyć, właściwą sadzonkę i stosując ukorzeniacz — preparat pobudzający roślinę do wytwarzania korzeni.
Sadzonki z pędów wiciokrzewu sporządzamy wiosną (zielne) lub w połowie lata (półzdrewniałe).
